No.0220
Quan điểm Hạnh phúc: Nhận thức sâu sắc về hạnh phúc

Phật giáo dạy rằng không phải là túi tiền, nhưng chính Tâm là con đường đưa đến sự hạnh phúc.
By PANKAJ MISHRA, Chủ nhật ngày 20 tháng Hai, 2005

Được tạo ra từ xã hội văn minh vật chất, quan điểm của một đời sống tốt đẹp giả sử rằng chúng ta có quyền để hưởng hạnh phúc, và đau khổ là một điều không may mắn và là sự lầm lạc có thể tránh được và có thể loại bỏ bằng sự thay đổi chính trị và kinh tế. Không có gì có thể sâu sắc hơn quan điểm của Phật Gíao về tình thương và sự hạnh phúc. Trong một điển tích nổi tiếng của Phật Giáo, một phụ nữ trẻ tuổi lang thang trên đường phố với đứa con đã chết trên tay bà, và bà van xin tất cả những người bà gặp để mong họ có thể cứu sống đứa con của bà. Vài người chỉ đường để bà tìm đến hầu Đức Phật, là bậc kiên nhẫn lắng nghe và hứa sẽ giúp bà nếu bà có thể đem về cho Ngài một hột cải từ một gia đình mà chưa bao giờ chứng kiến một cái chết. Người thiếu phụ trẻ này gõ cửa rất nhiều nhà. Nhưng cuối cùng, bà trở về hầu Đức Phật với đôi bàn tay trắng vì nhà nào cũng có hột cải nhưng bà không thể tìm ra được một hột cải từ trong nhà mà không có người chết. Bà bắt đầu hiểu thấu lời dạy của Đức Phật: tất cả mọi vật trên đời là Vô thường, và vô minh không hiểu được sự kiện này là bị mắc vào bẩy của một chu kỳ vô tận của tham lam, sân hận và đau khổ.

Từ những sự thay đổi trong xã hội vào thời của Đức Phật, Ngài đã chứng kiến sự xuất hiện của một loại cá nhân mới không cội nguồn bị cái ta lôi kéo dường như bị vỡ tung ra một cách tự do từ những xã hội cũ khép kín đan níu nhau. Loại cá nhân này trở nên bị ảnh hưởng bởi tham lam, tự phụ, ganh tị, và sân hận trong khi hành động theo thế giới mới đang phát triển. Đức Phật nhấn mạnh rằng đau khổ là kinh nghiệm về tâm, phát sanh từ sự khát khao, dính mắc, sân hận, tự phụ, và ganh tị. Những điều này là “tư tưởng bất thiện” đã làm tâm sai lạc và rối loạn và dẫn tâm đeo đuổi quyền lực, chiếm hữu, và thú vui nhục dục. Khi bị cản trở, tâm bất thiện dẫn đến thất vọng và đau khổ, và ngay cả khi được thỏa mãn, chúng cũng quay qua một trạng thái khác của sự đau khổ, bỏi vì loại hạnh phúc mà tâm bất thiện đem lại không tồn tại lâu dài.

Phật giáo cho rằng nhận thức đầy đủ về sự Vô thường của hạnh phúc thường nhật tức là bước được bước đầu tiên trên con đường đi đến hạnh phúc thật sự vĩnh cữu. Bước đầu tiên là thiền định. Ngồi yên lặng và quan sát rằng con người không đồng nhất với tư tưởng và sự thôi thúc của mình khi chúng phát sinh một cách liên tục và phóng dật, tạo ra sự khát khao, lo lắng, sợ hãi và mặc cảm tội lỗi, và con người cũng không thật sự bị giới hạn bởi những tư tưởng này. Thiền định để nhận thức được rằng con người có khả năng kiểm soát tư tưởng và hướng về một sự giải thoát mới.

Theo Phật giáo, hạnh phúc cao quý nhất nằm trong sự giải thoát nội tâm hơn là sự tự do để đạt được và thụ hưởng. Hạnh phúc được quyết định do một trạng thái của tâm hơn là ngọai cảnh. Hạnh phúc không phải là vấn đề về thời gian và thoái hóa, hay lệ thuộc vào sự thu nhận vật và người ở bên ngoài. Ngày nay, Đạo Phật được giới thiệu cho những người đang sống trong một xã hội được xây dựng bởi những kích động vô tận và thỏa mãn tham vọng cá nhân. Nhưng những sự kích động và thỏa mãn này dường như làm hoang mang và áp bức con người nhiều hơn là ở trong một thế giới đơn giản mà Đức Phật đã truyền dạy về phương pháp chửa bệnh duy nhất của Ngài.
(tinhtan lược dịch)

Happiness Viewpoint: A Deeper Sense of Happiness

Buddhism teaches that the mind, not the wallet, is the path to contentment
BY PANKAJ MISHRA , Sunday, Feb. 20, 2005

Walking out of a Buddhist bookstore in San Francisco early this month, I heard from the radio of a passing car the voice of U.S. President George W. Bush giving his annual State of the Union speech. For a second, the word compassion seemed to hang in the clear air. This ideal, greatly cherished by Buddhists, is "one of the deepest values" of America, according to the President.
Immersed in Buddhist literature for the past few years, I have come to know well how words suddenly lose their familiar meanings when encountered in a different society or culture. I was not surprised when reading Bush's full speech to encounter his own special meaning of such resonant words as "compassion" and "freedom." For instance, his compassion was aimed at "any citizen who feels isolated from the opportunities of America."
He didn't specify what those opportunities are. But they can be summed up in four words: the pursuit of happiness. These words describe much more than an individual or collective aspiration. They describe an ideology, a distinctively American attempt to give meaning to life. But people from older, traditional societies cannot be blamed for finding it a bit strange. For happiness seems something very private in the U.S., best pursued by what Bush prescribed as a patriotic duty immediately after 9/11: shopping.
This view of the good life assumes that we have a birthright to happiness, and that suffering is an unfortunate and avoidable aberration, likely to be removed by political and economic change. Nothing could be further from the Buddhist view of compassion and happiness. In a famous Buddhist story, a young woman wanders the streets of a town with her dead infant in her arms, asking everyone she meets to bring him back to life. Someone directs her to the Buddha, who listens patiently and then promises to help if she brings him a mustard seed from a household that has never witnessed a death. The young woman knocks on many doors. By the time she returns empty-handed to the Buddha, she has begun to grasp his lesson: all things in the world are impermanent, and to be ignorant of this fact is to be trapped in an endless cycle of craving, frustration and suffering.
The Buddha brought consolation to many people as he traveled around North India in the 6th century B.C. This was a time when the old tribal societies were cracking up, a new urban civilization was emerging, along with fast-expanding human desires, and rulers dreaming of empire were waging destructive wars. The Buddha was one of the many new agnostic thinkers in North India who responded to the suffering of people uprooted from their tradition-bound worlds. But he didn't diagnose this suffering in sociological abstractions, as a consequence of social and economic injustice, widening racial or class gaps, or poverty.
He witnessed the emergence of the new rootless, ego-driven individual as it broke free from old close-knit societies and became afflicted with craving, pride, jealousy and hatred while acting upon its newly expanded world. But unlike such modern thinkers as Hobbes and Marx, the Buddha didn't assume that a model of society was needed that could contain the rampaging egos of human beings. He proposed none of the massive restructurings of society familiar to us in our own times: revolution, socialism, democracy, capitalism or regime change. He insisted that suffering is a mental experience, born from desire, attachment, hatred, pride and envy. These were the "negative emotions" that distort and confuse the mind and lead it into a pursuit of such goals as power, possessions and sensuous pleasures. When thwarted, they lead to frustration and suffering; and even when fulfilled, they can only turn into another source of unhappiness, for the happiness they bring is always fleeting.
Buddhists claim that to realize fully the impermanence of ordinary happiness is to make the first step toward real, enduring happiness. The first step is meditation. To sit still and observe that one is neither identical with one's thoughts and impulses as they arise continuously and discursively in one's mind, generating desire, anxiety, fear and guilt, nor indeed limited by them, is to be aware of the possibility of controlling one's thoughts and of moving toward a new kind of spiritual freedom.
For Buddhists, the highest form of happiness lies in this inner freedom rather than the freedom to acquire and consume. Happiness is determined by one's state of mind rather than by external events. It is not subject to time and decay, or dependent on the acquisition of things and people. Today, it is what recommends Buddhism to so many people living in societies built around the endless stimulation and satisfaction of individual desires, but which seem to bewilder and oppress people as much as or more than the simpler world to which the Buddha offered his unique therapy.
—Pankaj Mishra's latest book is An End to Suffering: The Buddha in the World
From the Feb. 28, 2005 issue of TIME Asia Magazine
http://www.time.com/time/asia/magazine/article/0,13673,501050228-1029888,00.html